Paul Scott

Wszystko o literaturze zagranicznej

Moderatorzy: Vampdey, Tigana, Shadowmage, Achmed

Paul Scott

Postautor: Fidel-F2 » śr 12.07.2017 16:51

Paul Scott (1920-1978), londyńczyk z urodzenia, służył w latach 1940-1946 jako żołnierz armii brytyjskiej i indyjskiej w Zjednoczonym Królestwie, w Indiach i na Malajach.

Do najsłynniejszych spośród jego powieści indyjskich należą "The Jewel in the Crown" ("Klejnot Korony", 1966), "The Day of the Scorpion" ("Dzień skorpiona", 1968), "The Towers of Silence" ("Wieże milczenia", 1971), "A Division of the Spoils" ("Podział łupów", 1975) oraz "Staying On" ("Ci, którzy pozostali", 1977).

Pierwsze cztery z nich złożyły się na głośną tetralogię, zatytułowaną ex post "The Raj Quartet" ("Kwartet angloindyjski"); piąta stanowi rodzaj epilogu opowiadającego historię pary Brytyjczyków, którzy nie opuścili Indii po uzyskaniu przez nie niepodległości.


Klejnot Korony

Zasadnicze wydarzenia mają miejsce w Indiach roku 1942, wciąż będących pod angielskim panowaniem. Jednak poprzez szereg wspomnień i retrospekcji obserwujemy okres od połowy XIX w. do lat sześćdziesiątyc wieku XX. Otrzymujemy szeroką, z dużą głębią, panoramę historyczno-polityczno-społeczną sytuacji półwyspu indyjskiego w tym okresie. I choć osią powieści jest gwałt dokonany na Angielce to autor używa tej bazy do ukazania wielu istotnych spraw.

Mamy tu rozważania nad człowiekiem, naturą osobowości. Scott rysuje postacie bardzo drobiazgowo, z wielką pieczołowitością. Każda z nich jest całkowicie swoista, zbudowana z misternym pedantyzmem, niesamowicie przestrzennie, wielowymiarowo. To nie są postacie literackie, to prawdziwi, żywi ludzie. Jestem szczerze zachwycony tym aspektem.

Powieść bierze pod lupę również mechanizmy społeczne, normy i regulacje kulturowe, wzory myślenia, metody postępowania. Wszystko to w kontekście konfrontacji tak różnych kultur jak anglosaska i hinduska. Przyglądamy się rasizmowi, kastowości, hipokryzji narodów i poszczególnych ludzi, relatywizmowi moralnemu. Akcja dzieje sie w roku 1942, Anglia walczy w wojnie światowej z pozycjji obrońcy wolności i cywilizacji, jednocześnie w Indiach tłumi ruchy wolnościowe dokonując masakr przy użyciu wojska, które bez pardonu strzela do tłumu bezbronnych cywilów. Normą są aresztowania bez jakichkolwiek dowodów, tortury i szeroki repertuar sposobów poniżania hiunduskich obywateli. I to wszystko w pełnym przekonaniu, że to działania dla dobra tych ludzi. Przecież z natury są tępi i niezdolni do samoorganizacji i jeszcze dużo wody w Gangesie upłynie nim staną się na tyle rozgarnięci by przyswoić sobie cudowne wartości cywilizacji zachodu które im się tu z takim trudem niesie. Powieść w swym szerokim spektrum jest rozliczeniem kolonializmu brytyjskiego i, niestety, Imperium brytyjskie wypada tu bardzo źle.

Konstrukcja powieści jest specyficzna. Centralne wydarzenia przedstawiane są wielokrotnie z różnych punktów widzenia. Obserwujemy je oczami postaci, które miały w nich mniejszy lub większy udział. To samo dotyczny równiez bohaterów, którzy w jedych opowieściach są postaciami pierwszoplanowymi, w innych pojawiają się jedynie w dalekim horyzoncie by w końcu przyjąć rolę narratorów i przedstawić własną wersję. Zabieg ten pokazuje jak różnie można postrzegać rzeczy czy ludzi, i rzadko kiedy całkowicie prawdziwie. Otrzymujemy przestrogę przed prostymi i szybkimi ocenami, łatwymi osądami.

Mam świadomość, że przez tę powieść przebrnie niewielu czytelników, bo chociaż mamy tu dramatyczne wydarzenia - gwałt, napady bandyckie, krwawo tłumione zamieszki społeczne, itp. - to jednak brak tu wartkiej akcji. Wydarzenia, ludzkie emocje, postawy, myśli rozbierane są do pojedynczego atomu. Otrzymujemy liczne rozważania natury filozoficznej czy psychologicznej a wszystko to przetykane częstymi i rozbudowanymi retrospekcjami tworzącymi głębokie tło historyczne, społeczne.

Przez większość lektury czytałem powieść ze zwykłym czytelniczym spokojem, lecz pod koniec doczekałem się silnych wzruszeń emocjonalnych. Przy historii opowiedzianej w Klejnocie korony, dramaty Shakespeare'a to zwykłe popierdywanie niemowlaka.

I na koniec chciałem dodać, że ta moja krótka notatka bardzo spłyca wymowę powieści.

10/10
jesteśmy z Alp alpakami
i kopyta mamy
nie dorówna nam nikt
Fidel-F2
Wielki Książę
Wielki Książę
 
Posty: 3438
Rejestracja: wt 02.03.2010 23:45

Wróć do Literatura zagraniczna

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 7 gości